Dinimiz yardımlaşmaya ve dayanışmaya çok önem vermiştir. Bunu gerçekleştirmek için, zengin olanlara yoksullara, düşkünlere, kimsesizlere yardım etmesi için bazı emir ve tavsiyelerde bulunmuştur. Zekât, fitre, sadaka bunlardandır.

İslam’ın beş şartından birisi olan zekât, sözlükte, temizlik, çoğalma, artırma ve bereket gibi anlamlara gelir. Dini terim olarak zekât; dinen zengin sayılan bir Müslüman’ın, Allah rızası için, malının kırkta birini Müslüman olan fakir ve muhtaçlara vermesi demektir.

​

Zekatın dinimizdeki yeri nedir?

Mal ile yapılan bir ibadet olan zekât, malın artmasına ve manen temizlenmeye neden olduğu için bu isim verilmiştir. Dinimize göre, yardımlaşmayı sağlayan en önemli ibadet olan zekât vermek farzdır. Yüce Allah Kuran’da “Namaz kılınız, zekât veriniz. Kendiniz için yapacağınız iyiliği Allah katında bulacaksınız” (Bakara suresi, 110) buyurmuştur.

​

Kimler zekât verir?

Aşağıdaki şartları taşıyan bir Müslüman’ın zekât vermesi farzdır. Bunlar;

a. Akıllı olmak
b. Ergenlik çağına ulaşmış olmak
c. Hür olmak
d. Dinen zengin olmak

Bir Müslüman’ın dinen zengin sayılabilmesi için, borcundan ve temel ihtiyaçlarından fazla olarak belli miktarda paraya veya mala sahip olması gerekir. Buna “nisap miktarı” denir. Nisap kişinin dinimizce belirlenen ve zekâtta yükümlülük sınırını gösteren zenginlik ölçüsüdür. Dinimizin belirlediği bu miktar doksan altı gram altın veya bunun karşılığı olan para veya ticaret malıdır. Bu malın artan özellikte olması ve üzerinden bir yıl geçmesi gerekir.

 

Kimlere zekat verilir?

Zekâtın kimlere verileceği konusu Kuran’da açıklanmıştır. (Tevbe suresi, 60) Buna göre zekat aşağıdaki kimselere verilir:

1. Fakirler: Bunlar, dinen zengin sayılmayan kimselerdir. Bir işte çalışsalar bile gelirleri yeterli olmadığı için zekat verilir.

2. Düşkünler: Bunlar, fakirlerden daha kötü durumda olan kimselerdir. Geçimlerini çok zor sağlarlar. Çok kere çalışacak bir işleri de olmayabilir.

3. Borçlular: Savurgan olmadıkları halde, borç içinde yaşayan ve borcunu ödeyemeyen kimselerdir.

4. Yolda kalmış, parasız ve kimsesiz yolcular: Bunlar memleketlerinde paralı olabilirler. Yolculukta muhtaç duruma düştükleri için zekat verilebilir.

5. Öğrenciler: Okumak isteyen, fakat gerekli mali güce sahip olmayanlar.

Amacına uygun şekilde dağıtılmak üzere bir hayır kurumuna da verilebilir.

​

Kimlere zekât verilmez?

Bir Müslüman kendi annesine, babasına, büyükannesine ve büyükbabasına, kendi çocuklarına ve torunlarına zekât veremez. Çünkü onlara bakmakla yükümlüdür. Kardeş, amca, dayı, hala, teyze ve bunların çocuklarına zekât verebilir. Zekât ancak Müslümanlara verilir. Müslüman olmayanlara yardım edilir, fakat zekât verilemez.

Zekât verilmesi gereken mallar şunlardır: Altın, gümüş, ticaret malları, para, keçi, koyun, manda, sığır ve devedir.

​

​